دكتر صابر جباري
تهران - ايرنا - بر اساس گزارش منتشر شده بخش جمعيت و توسعه سازمان ملل متحد 2023 چنانچه نرخ باروري كلي در كشور هاي جهان با روند فعلي ادامه يابد در سال 2100 از هر 4 نفر يك نفر سالمند خواهد بود و بر اساس اين گزارش ايران در سال 2050 سالمند ترين كشور منطقه مي شود.
در حال حاضر ايران رتبه هجدهم در جمعيت جهان، نهم در آسيا و سوم در منطقه پس از پاكستان و مصر را دارد.
نرخ باروري كلي در ايران 1.6 و پايين تر از حد جانشيني است و نرخ رشد جمعيت حدود 0.7 است، اين يعني اينكه از ازدواج هر زن ايراني كمتر از 2 فرزند متولد مي شود و اگر مسير مواليد به همين منوال پيش برود ابتدا رشد جمعيت متوقف و پس از آن منفي خواهد شد.
متاسفانه مقايسه نرخ باروري كلي ايران با ساير كشور ها بيانگر اين مطلب است كه ايران تنها كشوري است كه در فاصله بين سال 1365 الي 1400 سقوط آبشاري TFR داشته است كه علت اصلي آن افراط در اجراي سياست هاي تنظيم خانواده بوده است.
به بيان ديگر زنان ايراني از داشتن به طور متوسط 6 فرزند در سال 1365 طي كمتر از 10 سال در سال 1375 به كمتر از 3 فرزند رسيدند درحالي كه اين روند كاهش فرزندان يك زن از 6 به كمتر از 3 – در ساير كشور ها از جمله انگلستان 95 سال، آمريكا 82 سال، يونان 70 سال، تركيه 27 سال به طول انجاميده است.
در سال 1365 به ازاي 10 ميليون زن در سنين باروري، حدود 2 ميليون مواليد داشته ايم و در سال 1395 به ازاي 22 ميليون زن در سنين باروري حدود 1.5 ميليون مواليد و در حال حاضر حدود يك ميليون مواليد داريم.
اينها يعني سالخوردگي جمعيت و تبعات فردي، خانوادگي، اجتماعي، اقتصادي آن از آنچه ما مي انديشيم به ما بسيار نزديك تر است مگر اينكه الگوي باروري در خانواده هاي ايراني با تكيه بر حفظ و ارتقا كرامت مادري و ارزشمندي فرزند آوري تغيير كند.
دولتمردان خطر سالخوردگي جمعيت را جدي بگيرند و براي حفظ و ارتقا جواني جمعيت با عزم ملي و رويكرد علمي در فرصت باقيمانده پنجره جمعيتي تا سال 1407 گامهاي اجرايي بر اساس قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت را تدوين و اجرا نمايند.
در اين بين فرهنگ سازي در فضاي عمومي و نظام بهداشتي و حوزه سلامت اقدام اولويت دار و اساسي است و بايد همه دستگاه هاي دولتي و اجرايي بستر لازم براي نقش آفريني گروه هاي مردمي فعال در عرصه خانواده و جمعيت را فراهم نمايند.
رئيس مركز جواني جمعيت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت