گزارش شاخص هوش مصنوعي ايران 1403 چهارشنبه، 7 آذر 1403، با حضور استادان، صاحب نظران، مديران كسب وكار و فعالين حوزه هوش مصنوعي رونمايي شد.
گزارش شاخص هوش مصنوعي ايران 1403 (Iran AI Index 2024) با همكاري مركز استراتژي و تحول هوش مصنوعي شريف و آزمايشگاه سياستي دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه صنعتي شريف و با حمايت ستاد اقتصاد ديجيتـال معاونت علمي تدوين شده و هدف از طراحي اين شاخص ها فراهم كردن امكان مقايسه داده محور وضعيت ايران بـا كشورهاي منطقه و پيشرو در حوزه هاي مختلفي چون تحقيق، توسعه، كسب وكارها، سياست، كاربردي سازي، اخلاق و افكار عمومي اعلام شده است. بنا به اعلام تدوين كنندگان، اين گزارش با الهام از تجربيات بين المللي در شاخص هاي هوش مصنوعي، تلاش مي كند چارچوبي براي درك وضعيت ايران در اين حوزه ارائه دهد.
در آغاز اين نشست كه در دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه صنعتي شريف برگزار شد، «سيد ايمان ميرعمادي»، عضو هيئت علمي دانشكده مديريت و اقتصاد و مدير علمي گزارش شاخص هوش مصنوعي، ضمن ارائه روش شناسي و چارچوب نظري گزارش به سرفصل هاي اصلي گزارش شاخص هوش مصنوعي ايران پرداخت.
«محمود نيلي احمدآبادي»، استاد دانشكده مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه تهران، نيز با بيان اينكه شناخت وضع موجود براي هرگونه برنامه ريزي ضروري است، گفت: «خوشبختانه توجه جدي به هوش مصنوعي در كشور، از بالاترين لايه هاي حكمراني تا سطح عموم مردم، به وضوح مشاهده مي شود.»
او تأكيد كرد تصميم ها در اين زمينه بايد مبتني بر داده و با تدبير درست گرفته شود.
«حجت الله ميرزايي»، رئيس مركز پژوهش هاي اتاق ايران، در اين مراسم با بيان اينكه «هوش مصنوعي ابزاري است كه گذار تمدني بشر با آن شكل خواهد گرفت»، گفت: «حكمراني كنوني توانايي حفظ طبقه خلاق را ندارد؛ چراكه اساساً دغدغه اصلي طبقه خلاق پذيرش تفاوت هاست.» موضوعي كه به اعتقاد وي، موردتوجه حكمراني نيست.
همچنين «بابك حسين خلج»، رئيس و استاد دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، با اشاره به اينكه تا كنون هم راستايي مؤثري ميان بازيگران متعدد حوزه هوش مصنوعي شكل نگرفته، افزود: «باتوجه به محدوديت منابع، ضروري است حوزه هاي مهم اولويت بندي شده و اقدامات هدفمندتر و اثربخش تري انجام شود.»
«كامران باقري»، مديرعامل شركت هوش مصنوعي «اسمايلينو»، نيز با بيان اينكه انزواي كشور به ويژه در شرايط تحريمي شديد، مي تواند ما را از بازي هاي جهاني حذف كند، تأكيد كرد: «موضوع هوش مصنوعي از فوريت بالايي برخوردار است و همكاري هاي گسترده بين المللي را طلب مي كند.»
«فرشيد گلزاده»، مديرعامل صنايع لوازم خانگي ماديران، نيز تأكيد كرد: «به جاي بررسي انتشار و توسعه دانش، بايد به ظرفيت جذب دانش توجه بيشتري شود.» او افزود: «براي تحقق اين هدف لازم است فعاليت هاي دانشگاهي و گزارش هاي اين چنيني گسترش يابند و اين موضوعات محدود به محافل دانشگاهي نمانده و در صنعت نيز ارائه و پياده سازي شود.»
«محمدرضا جلايي پور»، نماينده معاونت راهبردي رياست جمهوري، نيز گفت: «بهتر بود چنين گزارشي پيش از نهايي شدن اسناد سياستي اين حوزه، به سياست گذاران ارائه مي شد.»
او افزود: «ايران نياز به چندهزار شركت دانش بنيان كوچك ندارد، بلكه به شركت هاي بزرگ هوش مصنوعي نياز است تا اين حوزه تقويت شود.»
جلايي پور پيشنهاد كرد اين گزارش در مجامع سياستي و فضاي انديشكده هاي كشور ارائه شود.
«سيدعلي مدني زاده»، رئيس دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه شريف، نيز تأكيد كرد: «هوش مصنوعي با افزايش چشمگير بهره وري، پنجره فرصتي كوتاه مدتي براي كشور فراهم كرده تا تحولي اساسي در نظام حكمراني ايجاد كند. اين فناوري مي تواند مبناي تصميم گيري در نظامات حكمراني را براساس شواهد علمي تغيير داده و به توانمندسازي حاكميت و جامعه منجر شود.»
موانع رشد هوش مصنوعي در ايران در بخش خلاصه يافته هاي كليدي اين گزارش آمده است: «از منظر علمي، ايران در سال هاي اخير در مقايسه با كشورهاي منطقه و جهان با افت چشمگيري مواجه شده است. سال 2023 ايران از لحاظ تعداد و كيفيت مقالات علمي در حوزه هوش مصنوعي در جايگاه دوم منطقه، پس از عربستان سعودي، قرار داشت. با تداوم اين روند پيش بيني مي شود ايران در 3 سال آينده جايگاه دوم را به تركيه واگذار كند.»
اين گزارش بيان مي كند: «ايران در زمينه توسعه دهندگان هوش مصنوعي پس از تركيه در رتبه دوم منطقه قرار دارد. روند مشاركت ايرانيان در پروژه هاي برجسته هوش مصنوعي در سال هاي اخير صعودي بوده و حضور مهندسان ايراني در اين حوزه رو به افزايش است.» اما «كاربردي سازي و به كارگيري هوش مصنوعي در كسب وكارهاي ايراني ايران حداقل 7 سال از ميانگين جهاني عقب تر است و درحال حاضر حدوداً 17 درصد كسب وكارهاي ايراني از هوش مصنوعي استفاده مي كنند.» همچنين از نظر تعداد شركت هاي فعال در حوزه هوش مصنوعي ايران تا سال 2016 در جايگاه دوم منطقه بود اما سال 2023 با 2 پله سقوط در رتبه چهارم قرار گرفته است.
بنابر گزارش شاخص هوش مصنوعي ايران، كمبود نيروي كار ماهر و نبود زيرساخت هاي مناسب به طور جدي مانع گسترش هوش مصنوعي در بنگاه هاي ايراني شده است.
در اين گزارش، ارزش بازار هوش مصنوعي ايران تا سال 1403 حدود هزار و 600 ميليارد تومان تخمين زده شده است.
متن كامل گزارش شاخص هوش مصنوعي ايران 1403 در سايت مركز استراتژي و تحول هوش مصنوعي شريف در دسترس است.