تهران- ايرنا- آمارها نشان مي دهد در شرايطي بيش از 70 درصد آتش سوزي ها در مراتع و جنگل هاي كشور در ناحيه رويشي زاگرس به وقوع مي پيوندد كه 95 درصد اين رخداد عامل انساني دارد.
گروه جامعه ايرنا - تحليل آماري آتش سوزي هاي رخ داده در يك دهه اخير در كشور نشان مي دهد كه 95 درصد آتش سوزي هاي رخ داده عامل انساني داشته و فقط 5 درصد به عوامل طبيعي منتسب شده اند كه اختلافات قومي و قبيله اي، تصرف اراضي ملي توسط افراد سودجو، نابود ساختن درختان توسط دامداران به منظور رشد بيشتر علوفه از علل اصلي آن به شمار مي رود.
سهل انگاري كشاورزان در آتش زدن باقميانده پسماندهاي كشاورزي، بي مبالاتي گردشگران، چوپانان و شكارچيان، انجام پروژه هاي عمراني با استفاده از مواد آتش زا كه اقدامات احتياطي در آنها رعايت نمي شود و پرتاب سيگار يا كبريت مشتعل در مسير جاده ها توسط رانندگان و سرنشينان خودروها نيز از عوامل اصلي حريق هاي غيرعمدي انساني است.
در خصوص عوامل طبيعي نيز مي توان به بروز پديده هايي نظير صاعقه و رعد و برق، تغيير شرايط اقليمي نظير درجه حرارت و خشكسالي، افزايش تراكم پوشش گياهي يكساله با بارش هاي بهاري و تغيير رژيم بارندگي از برف زمستانه به باران اشاره كرد.
لرستان، فارس و كهگيلويه و بويراحمد در صدر آتش سوزي ها
آخرين آمار مربوط به آتش سوزي در مناطق طبيعي ايران به اطلاعات سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري كشور اختصاص دارد كه وقوع اين حوادث را تا تيرماه امسال بررسي كرده است؛ اين آمار بيانگر افزايش 27 درصدي تعداد و افزايش 229 درصدي مساحت حريق رخ داده در مقايسه با مدت مشابه سال قبل است.
در اين بازه زماني 44 درصد مساحت حريق رخ داده مربوط به مراتع، 36 درصد مربوط به جنگل هاي طبيعي و بقيه مربوط به اراضي جنگلي و جنگل هاي دست كاشت بوده است.
در مجموع 97 درصد مساحت كل حريق هاي رخ داده مربوط به رويشگاه هاي زاگرس استان هاي لرستان، فارس و كهگيلويه و بويراحمد به ترتيب با 1990 ، 1623 و 1038 هكتار بيشترين سطح سوخته را دارا بوده اند.
خشكيدگي پوشش گياهي متراكم، وزش شديد باد در هنگام وقوع آتش سوزي، اختلافات قومي و قبيله اي و تجهيزات ناكافي عمده دلايل آتش سوزي هاي سال 1403 بوده است.
بر اساس گزارشي كه به تازگي مركز پژوهشهاي مجلس منتشر كرده است، آمارهاي جهاني نيز بيان مي كند ايران از سال 2001 تا 2023 ميلادي در مجموع 874 هكتار از پوشش درختي خود را به دليل آتش سوزي از دست داده كه اين ميزان 21 درصد كل كاهش پوشش درختي در كشور بوده است.
سال 2019 ميلادي نيز سالي بوده كه بيشترين تلفات پوششي درختي به دليل آتش سوزي در اين دوره ثبت شده به گونه اي كه در اين سال 89 هكتار از پوشش گياهي به علت آتش سوزي از دست رفته كه معادل 62 درصد از كل پوشش درختي از دست رفته در آن سال بوده است.
آمار آتش سوزي هاي جنگلي و مرتعي ايران در يك دهه اخير
سنگيني سايه تغييرات اقليمي بر سر رويشگاه زاگرس
نگاهي به نواحي رويشي درگير در آتش سوزي ها نشان مي دهد بيش از 70 درصد آتش سوزي در ناحيه رويشي زاگرس به وقوع مي پيوندد؛ اين وضعيت را مي توان به كمبود رطوبت هوا و ميزان افزايش دما طي ساليان اخير و تغييرات اقليمي در اين ناحيه نسبت داد. بقيه آتش سوزي ها يعني 27 درصد آن مربوط به نواحي رويشي ايران و توراني، خليج و عماني و ارسباراني است و تنها 3 درصد مربوط به مناطق هيركاني است.
اين آتش سوزي ها از منظر پوشش زمين، 35 درصد مناطق جنگل طبيعي، 6 درصد مناطق جنگل دست كاشت، 59 درصد مناطق مربوط به مراتع است.
از كل آتش سوزي هاي رخ داده در دهه اخير 79 درصد آتش سوزي ها سطحي بوده و 15 درصد آتش سوزي تنه اي و تنها 6 درصد مربوط به آتش سوزي تاجي است.
آمار ارايه شده توسط سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري نشان مي دهد كه در سال هاي 1393 تا 1402 در مجموع 20 هزار و 378 فقره آتش سوزي رخ داده كه در نتيجه آن 183 هزار و 608 هكتار از جنگل ها و مراتع دچار حريق شده است.
به اين ترتيب طي اين سالها به طور متوسط ساليانه 2 هزار و 38 فقره آتش سوزي در سطح 18 هزار و 361 هكتار به وقوع پيوسته است كه در برخي سال ها همچون سال 99 هم در فقره و هم در مساحت ميزان آتش سوزي بسيار فراتر از ميانگين 10 ساله بوده كه شرايط اقليمي نظير ميزان بارش بهاري و تغييرات رژيم بارندگي و خشكسالي در اين شرايط موثر بوده است.