اين سياره كه WD 1856+534 b نام دارد، حدود 80 سال نوري از زمين فاصله دارد و به اندازهٔ سيارهٔ مشتري است.
به گزارش ايتنا و به نقل از اسپيس، اين كشف منحصر به فرد، نه تنها ركورد سردترين سيارهٔ شناخته شده را جابه جا كرده، بلكه درك ما را از چگونگي بقاي سيارات در مراحل پاياني عمر ستارگان به طور چشمگيري گسترش داده است.
اين جرم آسماني به دور يك كوتولهٔ سفيد در حال چرخش است؛ باقي ماندهٔ بسيار متراكم و داغِ ستاره اي خورشيدمانند كه پس از اتمام سوخت خود، لايه هاي بيروني اش را از دست داده و تنها هستهٔ فروپاشيدهٔ آن باقي مانده است.
دانشمندان از سال 2020 با استفاده از داده هاي تلسكوپ اسپيتزر متوجه وجود اين جرم شده بودند، اما به علت نبود اطلاعات دقيق دربارهٔ دماي آن، نمي دانستند كه آيا با يك سياره روبه رو هستند يا يك كوتولهٔ قهوه اي؛ اجرامي كه ناتوان از شعله ورشدن واكنش هاي هم جوشي هسته اي، در مرز ميان ستاره و سياره قرار مي گيرند.
با ورود تلسكوپ فضايي جيمز وب به ميدان، داستان وارد مرحلهٔ تازه اي شد. ابزارهاي دقيق اين تلسكوپ موفق شدند نور مستقيم ساطع شده از WD 1856+534 b را تشخيص دهند و نه تنها دماي آن را اندازه گيري كنند، بلكه جرم آن را نيز محاسبه نمايند. نتيجه بسيار شفاف بود: اين جرم بدون شك يك سياره است.
مري آن ليمباك (اخترشناس دانشگاه ميشيگان و سرپرست اين پژوهش) مي گويد: همهٔ ما شگفت زده شديم كه نه تنها با يك سياره روبه رو هستيم، بلكه اين سياره يكي از سردترين هاست.
دماي اين سياره حدود منفي 87 درجهٔ سلسيوس (معادل منفي 125 درجهٔ فارنهايت) برآورد شده است. پيش از اين، ركورد سردترين سيارهٔ شناسايي شده متعلق به Epsilon Indi Ab بود كه دمايي حدود 2 درجهٔ سلسيوس داشت.
آن چه اين كشف را فراتر از يك ركورد ساده قرار مي دهد، مكان قرارگيري اين سياره در ناحيهٔ ممنوعه اطراف كوتولهٔ سفيد است؛ يعني ناحيه اي كه در زمان تبديل ستاره به غول سرخ، به طور كامل توسط ستارهٔ در حال انبساط بلعيده مي شود.
با اين حال، WD 1856+534 b نه تنها در اين منطقه باقي مانده، بلكه همچنان در مداري پايدار به دور ستارهٔ مُرده مي گردد.
ليمباك اظهار مي دارد: اين يافته نشان مي دهد كه سيارات مي توانند از مرحلهٔ مرگ ستارهٔ خود جان سالم به در ببرند و حتي به مدارهايي جابه جا شوند كه پيش تر تصور نمي كرديم مناسب بقا باشند.
وي تأكيد مي كند كه چنين مهاجرت هايي شايد كليد كشف مناطق زيست پذير جديدي در اطراف كوتوله هاي سفيد باشد؛ نواحي اي كه شايد حتي ميزبان حيات هم باشند.
شايان ذكر است كه اين يافته ها مي توانند زمينه ساز بررسي هاي دقيق تر دربارهٔ جوّ سيارات غول پيكر گازي شوند؛ از جمله اندازه گيري دقيق دما، تركيب شيميايي، و ويژگي هاي فيزيكي آن ها.
گفته مي شود كه تلسكوپ جيمز وب در آينده مي تواند سياراتي با دمايي بسيار پايين تر، تا حدود منفي 198 درجهٔ سلسيوس را نيز شناسايي كند؛ قابليتي كه مي تواند افق هاي تازه اي در دانش اخترزيست شناسي و تكامل سيارات بگشايد.
ليمباك مي افزايد: اين يك فرصت نادر براي درك بهتر جايگاه منظومهٔ شمسي در ميان منظومه هاي بي شمار ديگر كهكشان است. وي اعلام كرده كه تيم او قصد دارد در تابستان آينده بار ديگر سامانهٔ WD 1856+534 را با تلسكوپ جيمز وب رصد كند.
با مقايسهٔ مكان اين سامانه نسبت به ستارگان پس زمينه در فاصلهٔ يك ساله، آن ها به دنبال يافتن نشانه هايي از سيارات احتمالي ديگر در اين سامانه هستند.
گفتني است در صورتي كه سيارهٔ دومي در اين سامانه شناسايي شود، مي توان توضيح دقيق تري از نحوهٔ مهاجرت WD 1856+534 b به مدار فعلي اش ارائه كرد.
اما حتي اگر چنين سياره اي كشف نشود، داده هاي جديد به دانشمندان كمك مي كند تا فرضيه هاي موجود دربارهٔ چگونگي پايداري سيارات در نزديكي كوتوله هاي سفيد را مورد بررسي مجدد قرار دهند.
ليمباك در پايان تأكيد مي كند: در هر حالت، اين پژوهش گامي اساسي براي رمزگشايي از چگونگي شكل گيري و تحول سامانه هاي سياره اي پس از مرگ ستارهٔ مركزي شان محسوب مي شود.