عبارت «مقاله پيش انتشار» در اخبار علمي بسيار ديده مي شود؛ اما بسياري هنوز نمي دانند ماهيت دقيق اين مقاله ها چيست و چطور بايد به آن ها اعتماد كرد.
تبليغات
در طول دنياگيري كوويد-19، مقالات پيش انتشار (preprints) يا نسخه ي اوليه ي مقالات كه هنوز مورد داوري همتا (peer review) قرار نگرفته و در نشريات علمي منتشر نشده اند، به عنوان روشي مهم براي اشتراك سريع يافته ها بين پژوهشگران زيست پزشكي استفاده مي شد. هدف اين بود كه تازه ترين يافته ها كه مي توانستند به مهار بيماري كمك كنند، به سرعت بين پژوهشگران به اشتراك گذاشته شوند. در كنار مزيت سرعت، برخي دانشمندان نگران بودند كه چگونه مي توان اين اطلاعات را كه هنوز به طور رسمي تأييد نشده اند، به شكلي مسئولانه به عموم مردم كه در آن دوران تشنه ي دريافت اطلاعات بودند، منتقل كرد.
اكنون به گزارش ساينس، دو مطالعه ي جديد نگراني دانشمندان در مورد مقالات پيش انتشار را تاييد مي كند. بسياري از خوانندگان غيرمتخصص خبرها نمي دانند كه تفاوت بين پيش انتشارها (مقالات داوري همتانشده) و مقالات مورد تاييد چيست. حتي وقتي به آن ها گفته مي شود كه يافته ها از مقاله ي پيش انتشار آمده، اين موضوع تاثيري در اعتماد آن ها به اعتبار اطلاعات مقاله ندارد. اين امر نشان دهنده ي ناآگاهي عمومي درباره ي اهميت فرآيند داوري همتا است.
مقاله ي پيش انتشار، داوري همتا نشده است
داوري همتا (peer review) به فرآيندي علمي گفته مي شود كه در آن مقالات تحقيقاتي قبل از انتشار توسط متخصصان همان رشته ارزيابي مي شوند. هدف از اين كار اطمينان از صحت، اعتبار و كيفيت تحقيق است. در اين فرآيند، پژوهشگراني كه در مطالعه شركت نداشتند، به دقت مقاله را بررسي مي كنند و پيشنهاداتي براي اصلاح يا تاييد آن ارائه مي دهند.
آليس فليراكرز، يكي از نويسندگان دو مطالعه و دانشمند علوم اجتماعي دانشگاه آمستردام، تأكيد مي كند كه تحليل هاي جديد در مورد ارزش پيش انتشارها ترديدي ايجاد نمي كند، زيرا اين نوع مقالات همچنان روشي محبوب براي دانشمندان براي به اشتراك گذاشتن سريع نتايج با همكاران، قبل از انتشار يافته ها در مجله است. او مي گويد: «بسياري از پيش انتشارها خوب هستند. برخي از آن ها مسلماً بهتر از بسياري از مقالات مجلات هستند.»
با اين حال، همان طور كه توبايس وينگن، روانشناس اجتماعي از دانشگاه هاگن خاطرنشان مي كند: «با اهميت روزافزون پيش انتشارها در ارتباطات علمي، ضروري است كه بدانيم آيا افراد غيرمتخصص مي توانند اين مفهوم را درك كنند يا خير.» وينگن كه تحقيقات مشابهي انجام داده، اما در مطالعات اخير شركت نداشته است، نتايج تحقيقات فليراكرز را هم جالب و هم نگران كننده مي داند.
فليراكرز و همكارانش در يكي از مطالعات، از 1702 شركت كننده ي بزرگسال آمريكايي خواستند تا نسخه هاي اصلاح شده از مقالات خبري واقعي را كه يافته هاي مطالعات پيش انتشار را انعكاس مي دادند، بخوانند. براي مثال، يكي از مقالات در مورد يك رويداد «ابرانتقالي كوويد-19» بود. هر دو نسخه ي اصلاح شده از مقاله ي اصلي، اشاره كرده بودند كه مطالعه، يك پيش انتشار است؛ اما فقط يكي از مطالعه ها تعريفي از «پيش انتشار» ارائه داده بود. گروهي از پاسخ دهندگان نسخه اي شامل تعريف پيش انتشار و گروه ديگري نسخه ي بدون تعريف را خواندند. سپس از هر دو گروه سوالاتي در مورد تحقيق پرسيده شد كه سؤال آخر اين بود: «وقتي اصطلاح «پيش انتشار» را در يك مقاله ي خبري علمي مي بينيد، آن را به چه معنا تفسير مي كنيد؟»
بيشتر بخوانيد
چرا پيشرفت علم كند شده است؟29 دي 01
مطالعه '5
شرايط انتشار پژوهش هاي پزشكي در مجله هاي معتبر علمي چيست؟24 خرداد 99
مطالعه '5
ركورد سلب اعتبار مقالات علمي در سال 2023 شكسته شد؛ ايران در رتبه هفتم23 آذر 02
مطالعه '4