کوکی (cookie) پیغامی است که سرور سایت (سرور میزبان سایت) به مرورگر (Browser) شما می فرستد. مرورگر شما این پیغام را در یک فایل متنی (Text) ذخیره می کند. پس از آن، هر بار که شما به آن سایت مراجعه می کنید (یعنی یک صفحه از آن وب سایت را باز می کنید) این پیغام را به آن سرور باز می گرداند.به عبارت دیگر هر بار که مرورگر شما (مثلاً اینترنت اکسپلورر) در خواست یک صفحه از آن سایت را می کند، این پیغام به آن سرور باز می گردد.
هدف از کوکی ها
هدف اصلی کوکی ها شناسایی کاربران است تا تنظیماتی را که کاربر طبق سلیقه خود روی یک وب سایت (مثلاً یاهو) انجام داده، دفعه بعد هم بتواند همان صفحه را با همان تنظیمات باز کند.
مثلا فرض کنید یک ایمیل در سایت یاهو درست کرده اید و اکنون بعد از چند روز، دوباره می خواهید وارد سایت yahoo شوید تا با وارد کردن ID (شناسه) و پسورد (رمز عبور) به صفحه مخصوص ایمیل های خود بروید. معمولا سایت هایی (مثل ایمیل در یاهو) که ورود به آنها مستلزم ثبت نام است، گزینه ایی در صفحه ورودی خود در نظر می گیرند که شما با چک زدن آن گزینه، می توانید ID و پسورد خود را ذخیره نمایید تا در مراجعه بعدی نیازی به وارد کردن مجدد ID و پسورد نداشته باشید.
اگر این گزینه را انتخاب کرده باشید مشاهده خواهید کرد که با باز شدن صفحه فوق الذکر، ID و پسورد شما از قبل در آنجا نقش بسته است و کافی است شما فقط اینتر را بزنید و وارد ایمیل خود شوید. (برای مطالعه بیشتر در مورد این مطالب ، به سایر مقالات سایت میکرو رایانه مراجعه نمایید) یا به عنوان مثال اگر قبلا در صفحه سایت گوگل، زبان خود را انتخاب کرده باشید هر بار که آدرس سایت گوگل را وارد مرورگر خود می کنید تا صفحه گوگل باز شود، ملاحظه خواهید کرد که صفحه گوگل با زبان مورد نظر شما (همانکه قبلا انتخاب کرده اید) به طور اتوماتیک انتخاب شده است.
همه این کارها و بسیاری از کارهای دیگر مشابه آن، بوسیله کوکی ها انجام می شود. در حقیقت از طریق کوکی ها، سرور وب سایتی که صفحات آن را بازدید می کنید؛ آنها را مطابق عادت و سلیقه و تنظیمات قبلی شما باز می کند و به این طریق در وقت تان صرفه جویی می شود.
مشکلات کوکی ها
کوکی ها مکانیزم کاملی برای شناسایی نیستند، ولی کارهایی را ممکن می سازند که شاید بدون آنها انجام همین کارهای ساده نیز غیر ممکن بود. در اینجا به بررسی چند مشکل که از کارایی کوکی ها می کاهد می پردازیم.
افراد معمولاً از کامپیوتر ها به طور مشترک استفاده می کنند. معمولا هر کامپیوتری (چه در مکان عمومی مانند محل کار و چه در خانه) به طور اشتراکی بین چند نفر استفاده می شود و ممکن است چندین نفر در زمان های مختلف از طریق این کامپیوتر به اینترنت متصل شوند. کوکی ها نمی توانند نیاز همه آنها را همزمان برآورده کنند.
فرض کنید از یک مکان عمومی مانند یک کافی نت در حال خرید از یک فروشگاه اینترنتی هستید. ممکن است این فروشگاه اینترنتی، روی کامپیوتری که از آن برای خرید استفاده می کنید، یک کوکی قرار دهد تا اگر بار دیگر وارد این فروشگاه اینترنتی شدید، از حساب شما استفاده کند. البته فروشگاههای اینترنتی معمولاً در این زمینه هشدارهای لازم را می دهند.
یا مثلا فرض کنید که شما با استفاده از کامپیوترتان از یک فروشگاه اینترنتی خرید کرده باشید و حال اگر همسرتان بعد از شما برای خرید وارد آن سایت شود ( و کوکی آن سایت قبلا از روی کامپیوتر شما پاک نشده باشد) فقط با یک کلیک می تواند خرید کند، البته با حساب شما!
توجه کنید:
در کامپیوترهایی که سیستم عامل ویندوز NT یا ویندوزهای با ساختار NT و یا حتی سیستم عامل یونیکس روی آنها نصب شده است، حساب ها به طور مناسب و درست، در اختیار کاربران قرار می گیرند و کمتر این مشکلات پدید می آیند.
به هرحال برای رفع مشکل فوق لازم است که شما کوکی ها را از روی کامپیوترتان پاک کنید. شاید حتی بعضی مواقع لازم باشد که اقدام به پاک کردن فایل های موقت اینترنتی هم بکنید.
فایل های موقت اینترنتی یا Temporary Internet Files همان فایل هایی هستند که وقتی شما از یک سایتی بازدید می کنید اطلاعات آن سایت به طور موقت (در این انشعاب در درایو ویندوز) در کامپیوترتان ذخیره می شود.
لزوم ثبت نام در سایت ها
اگر تمام کوکی ها را پاک کنید (و همچنین فایل های موقت اینترنتی را) سابقه بازدید شما از سایت ها از بین می رود و اگر بخواهید بعد از پاک کردن کوکی ها، مجددا وارد سایتی شوید که قبلاً از آن بازدید کرده اید، آن سایت، شما را به عنوان یک کاربر جدید فرض خواهد کرد و برای شما یک کوکی جدید می فرستد.
به همین علت است که بعضی از سایت ها از شما می خواهند که در آنها ثبت نام کنید (یا اصطلاحاً رجیستر شوید) چون در این صورت و حتی با پاک کردن کوکی ها، مجددا می توانید با وارد کردن شناسه و رمز عبور خود، وارد صفحه مخصوص به خودتان شوید. (برای مطالعه بیشتر دراین مورد به سایر مقالات سایت میکرو رایانه مراجعه نمایید)
اگر از کامپیوتری استفاده می کنید که افراد دیگری نیز از آن کامپیوتر، برای دستیابی به اینترنت استفاده می کنند. و یا احیانا شما از کامپیوترهای مختلف برای دسترسی به اینترنت استفاده می کنید، مثلا اگر شما یک کامپیوتر در محل کار و یک کامپیوتر در خانه و یک لپ تاپ هم در خارج از این دو محل استفاده می کنید،برای هر کامپیوتری که با آن به یک وب سایت مشخص متصل می شوید، کوکی های جداگانه ای ارسال می شود و بنابراین ثبت نام شما در آن سایت باعث می شود که سایت، شما را شناسایی کرده و تنظیمات خودتان را نمایش دهد و صفحه مخصوص به خودتان را نیز برای شما باز کند.