اوضاع اقتصادی غرب خراب است. شاید این جمله کمی باورناپذير باشد؛ اما حداقل این مهم برای شرکت‌هاي تکنولوژیک و صاحبان فناوری رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته و روز به روز هم بدتر مي‌شود. این بار اما وقوع زلزله و سونامی و سیل و توفان مقصر و مسبب این اتفاقات نیست.
شرکت‌هاي تکنولوژیک که عمده کارخانه‌هاي آنها در کشورهای جنوب غرب آسیا قرار دارد در چند سال گذشته و به دلیل وقوع سوانح غیر مترقبه‌ای چون سیل و زلزله و سونامی گاهي با بحران‌هاي تولیدی روبه‌رو مي‌شدند؛ اما این بار به نظر مي‌رسد که داستان تا حد زیادی متفاوت است.
رقابت‌هاي بحران‌ساز
اوضاع اقتصادی شرکت‌هاي صاحب فناوری به حدی خراب است که در یک سال و نیم گذشته بارها و بارها شاهد اخراج‌هاي زیادی از شرکت‌ها بودیم. سردمدار این اخراج‌ها هم شاید نوکیاي فنلاندی باشد. این غول سازنده گوشی از دو سال گذشته و با کاهش تدریجی سهم خود در بازار که این روزها این کاهش سهم روندی سریع تر به خود گرفته است، برای کنترل خرج و مخارج‌هاي خود اخراج‌هاي زیادی انجام داده است.
نوكيا در مهرماه سال 90 سه هزار و 500 کارمند خود را به منظور کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی اخراج کرد. این شرکت در آن زمان همچنین مراکز خدمات مشتریان خود را در شهر بن آلمان و همین‌طور مالون آمریکا تعطیل کرد که با این کار 1300 نفر از کارمندان نوکیا بیکار و در واقع از این شرکت اخراج شدند. حدود 2200 کارمند نوکیا هم در کارخانه این شرکت در شهر Cluj کشور رومانی تا پایان سال 2011 اخراج شدند. هرچند که بر اساس آخرین خبرها کارخانه رومانی و حتی کارخانه مشهور نوکیا در فنلاند به شکل کلی تعطیل شدند. نوکیا معتقد است کارخانه هایش در آسیا مي‌توانند با هزینه‌هاي کمتر همان وظایفی را که بر عهده کارخانه شهر Cluj بوده، انجام دهند. این شرکت حتی 6 ماه قبل‌تر از این تاریخ هم بیش از چهار هزار کارمند خود را اخراج کرده بود. به‌رغم این اخراج‌هاي گسترده مدیران نوکیا در آن زمان اعلام کردند که بیم دارند نتوانند هزینه‌هایشان را به حد کافی کاهش دهند و مجبور شوند باز هم تعداد بیشتری از کارمندانشان را اخراج کنند. البته این اتفاق هم رخ داد؛ چرا که این شرکت درست در بهمن ماه همان سال جزئيات اخراج چهار هزار نفر از كاركنانش را در كارخانه‌هاي اين شركت در مجارستان، مكزيك و فنلاند هم اعلام كرد. البته در آن زمان نوكيا هدف از اين اقدام را نزديك كردن توليد به تامين كنندگان قطعات اين شركت كه در آسيا مستقر هستند، عنوان كرد. اين شركت مجموعه حذف موقعيت‌هاي شغلي را در سپتامبر 2011 اعلام و در آن زمان عنوان كرد قصد دارد تعديل‌هايي را در تسهيلات اروپايي خود انجام دهد. نوكيا با در نظر گرفتن اخراج‌هاي آن زمان خود 14 هزار نفر را از سال 2010 اخراج كرده است.
داستان اما به اینجا ختم نشد؛ چراکه این شرکت در همین یکی دو ماه پیش هم 10 هزار نفر دیگر را اخراج کرد این بار هم دلیل اخراج، کاهش هزینه‌ها و افزایش قدرت رقابت‌پذیری این کارخانه عنوان شد. البته جدا از این اخراج‌ها این شرکت برند تولیدکننده گوشی لوکس خود، یعنی ورتو را هم به فروش رساند که با این حساب باید کارمندان آن را هم محاسبه کنیم. هچنين نوکیا اين اقدام را تلاش برای پس‌انداز یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورویی (دو میلیارد دلاری) تا سال آینده اعلام و عنوان کرد با این اقدام مراکز تحقیقاتی این شرکت در Ulm آلمان و برنابی انگلیس بسته خواهند شد. این شرکت همچنین گفت که کارخانه اصلی خود در شهر سالوی فنلاند را نیز تعطیل خواهد کرد.
بحران برای همه
البته این داستان اخراج‌ها تنها مربوط به نوکیا نیست. سایر شرکت‌هاي تکنولوژیک هم در مقاطع زمانی خاص و با روبه‌رو شدن با بحران‌هاي اقتصادی اقدام به اخراج کارمندان خود کرده‌اند. به عنوان مثال اپل دو سال پیش و در پی بروز بحران اقتصادی نزدیک به 4 هزار نفر از کارمندان خود در اروپا و به خصوص کشور آلمان را اخراج کرد. کداک هم در همان زمان 4 هزار و 700 نفر از کارکنان خود را اخراج کرد. شرکت شارپ هم به تازگی از اخراج پنج هزار نفر از نیروی کار خود خبر داده است.
این شرکت ژاپنی سازنده لوازم الکترونیکی اعلام کرده است که قصد دارد تا در سال آینده پنج هزار نفر یا 9 درصد از نیروی کار خود در سراسر جهان را اخراج کند.
این اقدام شارپ پس از آن صورت می‌گیرد که این شرکت روز پنج‌شنبه اعلام کرد که در سه ماهه دوم سال جاری میلادی زیان 138 میلیارد و 400 میلیون ینی (یک میلیارد و 800 میلیون دلاری) ثبت کرده است. بر این اساس در سه ماهه منتهی به ژوئن 2012 فروش شرکت شارپ کاهشی 28 درصدی داشته و به 458 میلیارد و 600 میلیون ین (پنج میلیارد و 900 میلیون دلار) رسیده است. شارپ پیش‌بینی می‌کند که برای سال مالی 2013 منتهی به مارس سال آینده زیان بیشتری را شاهد باشد.
كاهش فروش دليل اصلي اخراج‌ها
این روزها اوضاع رقابت در بازار کالای هاي‌تک نفس‌گیر شده است. به گفته بسیاری از تحلیل‌گران اوضاع اقتصادی نامناسبی که این روزها شرکت‌هاي تکنولوژیک با آن دست به گریبان هستند از کاهش فروش محصولات آنها در بازار نشأت گرفته است. این مساله در مورد نوکیا به راحتی قابل لمس است. حتی در خبرها هم بارها اشاره شده که کاهش سهم این برند فنلاندی در بازار گوشی‌هاي لمسی و هوشمند و رشد خیره‌کننده سامسونگ و اپل باعث به وجود آمدن بحران برای نوکیا شده است.
البته به نظر مي‌رسد در بازار تلفن همراه در آینده ای نه چندان دور شاهد اخراج‌هاي بیشتری باید باشیم. چرا که به تازگی شرکت اچ‌تی‌سی هم خبر از کاهش 27 درصدی درآمد خود داده است. این شرکت همچنین اعلام کرده که سود حاصل از فروش سیستم عامل اختصاصی همراه آن هم 57 درصد کمتر شده است. تحلیل‌گران معتقدند کاهش توان رقابتی اچ‌تی‌سی در مقایسه با رقبایی همچون اپل و سامسونگ علت اصلی این کاهش است.
اچ تی سی در سال‌هاي 2007 و 2008 شرایط بسیار مناسبی داشت و همکاری آن با گوگل در سال 2008 درآمد خوبی را برای اچ‌تی‌سی رقم زد و منجر به عرضه اولین گوشی مجهز به سیستم‌عامل آندروید به نام Dream/G1 شد. در سال‌هاي بعد هم اچ تی سی گوشی‌هاي متعددی را که مجهز به دو سیستم‌عامل آندروید و ویندوز فون بودند عرضه کرد. اما اچ تی سی بر خلاف رقبایی مانند سامسونگ ترجیح داد تنها گوشی‌هاي بسیار پیشرفته همراه را عرضه کند و همین مساله اچ‌تی‌سی را به رقیب مستقیم اپل مبدل کرد. اپل هم که تنها آی‌فون گران‌قیمت را عرضه مي‌کرد توانست بر اچ‌تی‌سی غلبه کند و این رقیب قدیمی را به حاشیه براند. در نتیجه و با توجه به کاهش سهم این برند تایوانی به نظر مي‌رسد که در آینده نزدیک شاهد کاهش کارکنان این تولید کننده هم در بازار باشیم.